اطلاعات تکمیلی :
توضیحات
تفسیر تسنیم جلد چهلم
آیت الله جوادی آملی
تفسیر سوره مبارکه یوسف آیات 1 – 49
تفسیر تسنیم جلد 40؛
کتابجا؛ مفسر حقیقی قرآن کریم، پیامبر گرامی اسلام (ص) و اوصیای گرانقدر او هستند که می‌توانند در پرتو هدایت الهی، با بهره‌گیری از منبع بیکران علم لدنی خویش، حجاب‌های لفظی و معنوی قرآن را کشف نموده و به اندازه طاقت بشری، بواطن آن را ظاهر نمایند.
علاوه بر این تفاسیر نوارانی، در طول تاریخ اسلام بزرگان و فرزانگانی هم بوده‌اند که با بهره‌گیری از فروغ وحی و گوهر کلام ائمه اطهار (ع) توانستند، قدم در این راه صعب گذاشته و سهمی در کشف اسرارِ نهفته در دل آیات الهی داشته باشند.
یکی از نمونه‌های بارز این تلاش‌ها در دوران معاصر تفسیر شریف المیزان، اثر ماندگار مرحوم علامه طباطبایی، است که هم میراث مفسرین سابق را تکمیل نمود و هم راه تکامل مباحث تفسیری را برای مفسران لاحق باز کرد.
اکنون یکی از شاگردان برجسته آن بزرگوار قدم در جای پای استاد خویش نهاده و با بهره‌گیری از اسلوب و ساختار کلی تفسیر المیزان، تفسیری گرانسنگ را به همه دوستدارن حق و حقیقت تقدیم نموده است.
تفسیر تسنیم جلد چهلم، تألیف آیت الله جوادی آملی، که در پیش روی شما قرار دارد، تفسیری وزین، پر محتوا و در نوع خود منحصر بفرد است.
ویژگیهای تفسیر تسنیم
از ویژگیهای بارز این تفسیر می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
الف) تفسیر قرآن به قرآن؛ رویکرد اصلی تفسیر تسنیم در تبیین و تفسیر آیات شریف، مراجعه به خود قرآن کریم است. در اصطلاح مشهور این چنین تفسیری را تفسیر قرآن به قرآن می‌خوانند. خصوصیت بارز تفسیر تسنیم آن است که این روش را در حد اعلا مورد استفاده قرار داده است.
ب) جامعیت تفسیر تسنیم؛ ویژگی دوم تفسیر تسنیم، جامعیت آن است. به این معنا که در تفسیر آیات، همه جوانب آن را در نظر گرفته است. یعنی به فراخور هر آیه‌ای، مباحث روایی، ادبی، تاریخی، اخلاقی، فقهی، اصولی، کلامی، فلسفی، عرفانی و … مطرح نموده است. به عبارتی تمام جنبه‌های علمی آیات را مورد توجه قرار داده است.
ج) توجه به نظرات موافق و مخالف؛ مفسر تسنیم در تفسیر آیات به این صورت به این صورت عمل نموده است که مباحث مهمی را که مفسران بزرگ شیعه و سنی نقل کرده‌اند به صورت تفصیلی بیان نموده و آنها را مورد نقد و بررسی قرار داده است.
د) برداشت نکات ناب نهفته در آیات؛ نکته قابل توجه دیگر این تفسیر، توجه به مفاهیم بلندی است که به صورت غیر مستقیم از آیات برداشت می‌شود. این نکات در پایان هر آیه، تحت عنوان «لطایف و اشارات» آورده شده است. این بخش از تفسیر، از آن جهت که نکات بدیع و منحصر به فردی را بیان نموده است، می‌تواند تشنه کامان معارف حقیقی و بدیع الهی را سیراب نماید.
ه) هماهنگی با روایات تفسیری و براهین عقلی؛ رویکرد مصنف در نگارش این تفسیر، هماهنگی و همراهی قرآن با معارف روایی و براهین عقلی است. از همین رو برای تفهیم مباحث قرآنی، به وفور از آنها استفاده نموده است. این رویکرد باعث شده است که مباحث تفسیری، جذاب‌تر و شیرین‌تر شود.
و) رعایت اصول اخلاقی؛ از برجستگی‌های آموزنده این تفسیر، روش اخلاقی طرح مباحث آن است. ظهور ادب و اخلاق که در کلام و گفتار مصنف تجلی کرده است، بدون شک تجلی ادب الهی است که در کلام او وجود دارد.
ز) ارائه مباحث در جلسات درس؛ از جمله امتیازات شایسته تفسیر تسنیم این است که مباحث آن پیش از آنکه بر صفحه کاغذ بنشیند، در میان جمع کثیری از طلاب و روحانیون و اهل علم، مطرح شده است و اتقان و پختگی لازم را کسب نموده است. البته پس از این مرحله و در مرحله نگارش نیز در جلسات متعدد با حضور حضرت استاد مورد بازبینی دقیق قرار گرفته است.
گفتنی است تفسیر تسنیم برای آنکه مورد استفاده قشر بیشتری از مردم واقع شود، به زبان فارسی روان نگارش یافته است. اما روان بودن مباحث و دور بودن آنها از پیچیدگی‌های زبانی، بدین معنا نیست که از مباحث بلند و عمیق علمی برخوردار نیست. یعنی علاوه بر اینکه مطالب و مضامین آن از ثقل و وزانت خاصی برخوردار است، با بیانی شیوا و روان نگاشته شده است، تا سنگینی مطلب مانع از دستیابی همگان به مضامین عمیق نباشد.
محتوای تفسیر تسنیم جلد 40؛
این جلد از «تفسیر تسنیم» شامل تفسیر آیات اول تا چهل و نهم سوره یوسف است.
اهم مباحث مطرح شده در جلد چهلم تفسیر تسنیم به این شرح است:
پیش‌گفتار سوره یوسف
زمان و مکان نزول سوره
فضای نزول
زمینه نزول معارف سوره
خطوط کلی معارف سوره
غرر آیات
الوهیت و رحمت خاص و عالم در سوره «یوسف»
راز نزول قرآن به زبان عربی
وحی بودن الفاظ و معانی قرآن
هدف نزول قرآن
نزول تجلی گونه قرآن
حضور فرشته‌ها در نزول قرآن
نارسایی زبان‌ها در بیان معارف وحیانی
ویژگی زبان عربی و سهم آن در بهره‌برداری از لطایف قرآنی
فرق قرآن، حدیث قدسی و حدیث نبوی
افترای مشرکان درباره قرآن و پاسخ آن
بهترین روش داستان سرایی
حکمت‌های قصه حضرت یوسف (ع)
ناآگاهی پیامبر (ص) از قصه یوسف (ع) پیش از وحی
تفاوت غفلت با جهل و سهو
تفاوت قصه قرآن با کتاب‌های تاریخ
تفاوت قصه یوسف (ع) با داستان‌های دیگر پیامبران
ضرورت انتقال پیام قرآن به زبان روز
رؤیای صادق حضرت یوسف (ع)
حقیقت رؤیا
عنایت قرآن به رؤیا
حقیقت حالت خواب از منظر قرآن
منشأ رؤیا
اقسام رؤیا و خاستگاه صدق یا کذب آن
گونه‌گونی مراتب رؤیای مؤمنان
عدد دوازده در داستان حضرت یوسف (ع)
تأویل رؤیای یوسف (ع)
رؤیای صالح و صادق بهره صادقان صالح
سفارش اهل بیت (ع) درباره رؤیاهای تلخ و شیرین
ابزار فریب و اغوای شیطان
حکمت نعمت رؤیا
رؤیای مؤمن در آخر الزمان
جواز ترک اظهار نعمت بر اثر ترس از حسد
علم تأویل احادیث و تفاوت آن با تعبیر رؤیا
راز حزن یعقوب (ع)
اجتبا از راه یاد قیامت
مرتبه اجتبا و اتمام نعمت در مراحل سیر کمالی
نگاه بیرونی و درونی به داستان حضرت یوسف (ع)
راز محبوبیت ویژه یوسف (ع) نزد پدر
معیار برتری نزد برادران یوسف (ع)
افراط و تفریط درباره فرزندان یعقوب (ع)
عدم زوال ایمان با گناهان بزرگ
نقشه‌ها و هدف شوم برادران یوسف
ویژگیهای چاه پیشنهادی
نزول جبرئیل بر یوسف (ع) در چاه
غرور برادران یوسف (ع)
وحی عزمی و جزمی به یوسف (ع)
وصیت یوسف (ع) به برادران
مأمور نبودن انبیا (ع) به عمل به علم غیب در حوزه احکام فقهی و حقوقی
دعای یوسف (ع) در چاه
گریه و عذر تراشی برادران یوسف
گریه در محکمه و وظیفه قاضی
صبر جمیل یعقوب (ع) و عدم منافات آن با گریه
صبر و استعانت
تحلیل عقلی فرجام دروغ
کرامات و اثر معنوی پیراهن یوسف (ع)
درجات و درکات نفس انسان
کار نفس مسولّه و امّاره
صبر جمیل یعقوب (ع) و وصف جمیل خدا
صبر و هجر جمیل
تضرع برادران یوسف به درگاه الهی
سرگذشت یوسف پس از قرار گرفتن در چاه
راز بی‌رغبتی کاروانیان در خرید و فروش یوسف (ع)
درون انسان، چشمه یا چاه بد بو
بهای فروش یوسف (ع)
یوسف از چاه ذلت تا جاه عزّت
دروان عزّت و مکانت یوسف (ع)
رشد یوسف و موسی (ع) در دامان دشمن
پاسداری پیامبران (ع) از دین مشترک و شریعت خاص، به هنگام تمکّن
فهم اسرار الهی
دوران نوجوانی و جوانی یوسف (ع)
مراد از حکم و علم
راز تقدیم حکم بر علم
نکته‌هایی درباره احسان
اختلاف اقوال درباره نبوت یوسف (ع)
تفاوت جود و عدل و احسان
عبرت و تعلیم کتاب و حکمت
معنای استعاذه یوسف (ع)
قصد زلیخا و عدم قصد یوسف (ع)
مراد از برهان رب
عصمت یوسف در پرتو اخلاص
تأثیر وحی در پرورش علوم ادبی
مشهود نبودن ذات و صفات الهی
عشق حقیقی، مجازی و غلط
تقوای دینی و درجات آن در نگاه علامه طباطبایی (ره)
عناصر اساسی قانون، اخلاق و اعتقاد توحیدی
راه‌های تحصیل اخلاق و تقوای الهی
محبت و اخلاص
تفاوت «همّ» زلیخا با «همّ» یوسف (ع)
حیای زلیخا از بت و رؤیت برهان رب یوسف (ع)
مراد از «برهان رب»
فرار یوسف و پاره شدن پیراهن او
دفاع مؤدبانه یوسف (ع)
کرامت تکلم و کلامِ کودکِ داستان یوسف (ع)
سخن گفتن کودک در گهواره برای شهادت
کید زنان در قیاس با کید شیطان
توجیهی ناروا برای انحراف زلیخا
عشق و حب پسندیده و ناپسند
جمال یوسف (ع) در چشم زنان مصر
آزادی حیوانی در جاهلیت کهن و مدرن
تمثّل زیبایی حضرت یوسف (ع)
مناجات و عرض حال یوسف (ع) به درگاه الهی
نیاز پیوسته انسان به فضل و عنایت الهی
استغاثه حقیقی، تنها راه نجات از خطر وساوس شیطانی
امکان رؤیای صادق برای کافر
منشأ صحت و صدق برخی رؤیاها
الهام علم تأویل رؤیا به یوسف (ع) در زندان
علم حضرت یوسف (ع) به آینده
موهبتی بودن علم تأویل رؤیا
بازگشت برهان توحیدی یوسف (ع) به برهان تمانع
عناوین سه گانه برای قرآن و دین
بطلان تفسیر توسل یوسف (ع) به غیر خدا
مدت زندانی یوسف (ع)
چگونگی تشخیص رؤیاهای حق و باطل
عدم اختصاص رؤیای صادق به مؤمن
البته همان‌طور که اشاره شد، مباحث جلد چهل تفسیر تسنیم بسیار گسترده‌تر و جامع‌تر از آن است که در این مختصر بگنجد. لذا از کسانی که علاقه دارند به صورت تفصیلی با مباحث این جلد از تفسیر تسنیم آشنا شوند، دعوت می‌شود که به بخش فهرست تفصیلی کتاب مراجعه نمایند.
گفتنی است کتاب شریف تفسیر تسنیم جلد 40 توسط مرکز بین المللی نشر إسراء منتشر شده است. و پایگاه اینترنتی کتابجا افتخار دارد که می‌تواند این کتاب ارزشمند را با نازل‌ترین قیمت و ارسال رایگان به سراسر کشور، خدمت شما قرآندوستان عزیز تقدیم نماید.
مشخصات
| عنوان اصلی | تسنیم جلد چهلم |
|---|---|
| عنوان فرعی | تفسیر قرآن کریم |
| نویسنده اصلی | آیت الله جوادی آملی |
| نویسنده فرعی | تحقیق و تنظیم: روح الله رزقی شهرودی _ تنظیم نهایی: حسن واعظی محمدی، علی اسلامی و حسین شفیعی |
| موضوع کتاب | تفسیر ترتیبی قرآن کریم - تفاسیر شیعه |
| ویراستار | سعید بندعلی |
| ناشر | مرکز نشر إسراء |
| نوبت چاپ | سوم |
| تاریخ چاپ | بهار 1398 |
| محل انتشار | قم |
| تیراژ | 500 |
| شابک | 1 – 24 – 7835 – 600 - 978 |
| رده بندی کنگره | 5ت 9ج / 98 BP |
| رده بندی دیویی | 179 / 297 |
| قطع کتاب | وزیری (24 * 17 * 3.4) |
| نوع جلد | گالینگور (سخت) |
| زبان | فارسی |
| تعداد صفحات | 686 |
| وزن (گرم) | 1120 |
| توضیحات ضروری | تفسیر سوره مبارکه یوسف؛ آیات 1 - 49 |
شناسنامه
ناشر
مقدمه
فهرست
صفحه
تصاویر
نویسنده
حضرت آیت الله جوادی آملی
زندگینامه شخصی و علمی
حکیم متأله، آیت الله جوادی آملی از دانشمندان برجسته معاصر و از مفسران ژرف‌اندیش قرآن کریم است که بر اثر نبوغ و خلاقیت علمی و بهره‌گیری از اساتید برجسته در معرفت و معنویت، به جامعیت در علوم عقلی و نقلی اسلامی رسیده است، و در این زمینه شاگردان مستعد فراوانی را در مکتب فکری خود پرورانده و ده‌ها اثر عمیق علمی به جهان علم و معرفت عرضه نموده است.
عبدالله جوادی آملی در سال 1312 شمسی در استان مازندران، شهر آمل در خانواده‌ای روحانی و مبلّغ احکام و معارف الهی چشم به جهان گشود و پس از گذراندن تحصیلات ابتدایی در زادگاه خود، بر اثر علاقه خانوادگی به روحانیت و ایفای رسالت روحانی درباره دین و ترویج آن در سال 1325 شمسی به حوزه علمیه آن شهر وارد شد و از محضر پدر بزرگوارش، مرحوم حجت الاسلام میرزا ابوالحسن جوادی آملی و دیگر شخصیت‌‌های علمی و برجسته آن روزگار بهره برد و مقدمات علوم حوزوی و مقداری از سطوح متوسط (ادبیات عرب، منطق، اصول فقه، فقه، تفسیر قرآن و حدیث) را به مدت پنج سال آموخت. همچنین پایه‌‌های سلوک معنوی و اخلاقی و تهذیب و تهجد او در مدرسه امام حسن عسکری (علیه‌السلام) آن شهر محکم شد.
در سال 1329 شمسی به تهران هجرت کرد و به مدت پنج سال در مدرسه مروی آن شهر به ادامه تحصیل علوم دینی در محضر شخصیت‌‌های علمی بزرگ آن عصر، مانند شیخ محمدتقی آملی، علامه حاج شیخ ابوالحسن شعرانی، محی‌الدین الهی قمشه‌ای و محمد حسین فاضل تونی پرداخت و در کنار دروس فقه و اصول به فراگیری علوم عقلی و عرفانی نیز اهتمام ورزید و همزمان تدریس علوم اسلامی را نیز آغاز کرد.
در سال 1334 شمسی به حوزه علمیه قم هجرت کرد و نهایی‌‌ترین دروس تخصصی حوزوی را در محضر استادانی چون آیت الله سید محمد حسین بروجردی، آیت الله سید محمد محقق داماد، آیت الله میرزا هاشم آملی، حضرت امام خمینی و علامه طباطبایی فرا گرفت.
او از همان دوران دانش اندوزی در تهران، در حالیکه نزد اساتید و اساطین فن دروس اسلامی را تلمّذ نمود، تدریس رشته‌های گوناگون معقول و منقول اسلامی را آغاز کرد و هم اکنون حدود 60 سال از عمر پربرکت تدریس او می‌گذرد. ایشان ضمن تدریس سایر علوم اسلامی به تفسیر قرآن مجید اهتمام ویژه‌ای داشته و دارد، و تدریس تفسیر قرآن کریم را از سال 1355 آغاز کرده و در سال 1398 به پایان رساند.
روش و سلوک علمی استاد
مراد از سلوک علمی، اوصاف و ویژگیهای روحی و فکری علامه جوادی آملی در محور تعلّم، پژوهش، تدریس، تعلیم و تألیف است. اثر هر مؤلف آیینه اخلاق علمی اوست و آثار آیت الله جوادی به ویژه تفسیر «تسنیم» نیز مظهر مکارم و معالی اخلاق علمی مفسر بزرگوار آن است که به برخی از آنها اشاره می‌شود:
- آزاد اندیشی علمی: آزاد اندیشی علمی آیت الله جوادی را در نقد و ارزیابی اندیشه‌های عقلی صاحبان مکاتب گوناگون فلسفی و عرفانی و نیز اندیشه‌های تفسیری استوانه‌های بزرگ دانش تفسیر مانند طبری، شیخ طوسی، صدرالمتألهین شیرازی، محی الدین عربی، محمد عبده، سید محمود آلوسی، قرطبی، زمخشری، فخر رازی، علامه بلاغی و علامه طباطبایی، می‌توان مشاهده کرد.
- جامع نگری علمی: جامعیت علمی و بهره‌مندی فراوان ایشان از علوم گوناگون اسلامی به ویژه علوم ادبی و بلاغی، منطق و فلسفه و کلام و عرفان، اصول و فقه و تفسیر و حدیث موجب شده تا در بررسی هر مسئله و مبحث از مسائل و مباحث علمی از یک‌سونگری پرهیز شده، با نگاهی جامع به نقد و ارزیابی و تحلیل علمی درباره آن بپردازد.
- سعه صدر علمی: این ویژگی استاد، در برخورد با اندیشه‌ها، مکاتب و پرسش‌های دیگران موجب شده تا هم مجلس درس او پذیرای جمع فراوانی از دانش پژوهان گردد و هم آثار او و از جمله تفسیر تسنیم جایگاه مناسبی برای طرح اشکالات و شبهات مطرح شده درباره معارف و احکام قرآنی باشد. طرح آرای مخالفان برون دینی و درون دینی از جلوه‌های این خُلق ستوده است.
- خضوع علمی: خضوع علمی استاد، در ساحت معارف قرآنی و روایی، در جای جای آثار گوناگون و از جمله تسنیم آشکار است.
- روشمندی در استنباط علمی: از بزرگ‌ترین شاخصه‌‌های پژوهشی و آموزشی علامه جوادی «روشمندی» است که از جلوه‌های سلوک علمی ایشان به شمار می‌آید، چنان که در تفسیر تسنیم بدون دخالت دادن ذوق و سلیقه خود یا دیگران و پرداختن به استحسانات عقلی و عرفی، بلکه با پایبندی به منهجی قویم و محکم و بر اساس اصول پایه‌ای شناخت قرآن به آن می‌پردازد و هیچ‌گاه از مرز ضابطه‌مندی گامی فراتر نمی‌نهد.
- مخاطب محوری در تعلیم: مراد از این ویژگی، توجه به نیازهای علمی و همچنین سطح فهم و اندیشه مخاطب و میدان دادن به پرسش‌ها و نقدهای اوست. این خصیصه یکی از علل حجیم شدن برخی آثار مانند رحیق مختوم و تسنیم است، چنان که تفسیر المیزان در آغاز در دو جلد تدوین شد و پس از حضور شاگردانی فهیم و سختکوش چون شهید آیت الله مطهری و آیت الله جوادی در محضر علمی علامه طباطبایی به بیست جلد گسترش یافت.
- قدرشناسی از استادان و پیشگامان: آیت الله جوادی در جای جای آثار خود از پیشگامان دانش های گوناگون اسلامی از جمله تفسیر و علوم قرآن و میراث گرانقدر آنان قدردانی کرده است. از جمله، استاد خود علامه طباطبایی (قدس‌سرّه) را بارها به عظمت ستوده است.
- رعایت ادب و انصاف در نقد: آیت الله جوادی در آثار گوناگون علمی خود هم به طرح و نقد آرای دانشمندان پیشین پرداخته و هم دیدگاه‌های معاصران را در میزان نقد و ارزیابی سنجیده است؛ امّا همواره عفت قلم و نزاهت نوشتار را از هر گونه نقد تند و طعن زننده و گزنده و پرخاش ویرانگر رعایت کرده و نقدهایش همراه با ادب، انصاف و لطافت در تعبیر است.
فعالیت‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی
آیت الله جوادی آملی که حدود 13 سال محضر قائد بزرگ انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی را درک کرده و از اندیشه‌ها و خُلق و خوی او الهام گرفته بود پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، از زمینه سازان انقلاب بود و با ترویج افکار مترقی امام خمینی، جامعه را به سوی تقلید از امام بلکه تأسی فراگیر و همه جانبه، به ایشان سوق می‌داد و از همین رو چند بار در دوران ستمشاهی از تبلیغ و سخنرانی ممنوع و بازداشت شد.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، در سال 1358 شمسی با حکمی از سوی امام خمینی در مسند قضاوت قرار گرفت و همچنین به عضویت شورای عالی قضایی درآمد و در آن نهاد حکومتی تهیه پیش نویس لوایح قضایی را بر عهده گرفت.
ایشان در انتخابات مجلس خبرگان رهبری (دور اول و دوم) نیز از سوی مردم استان مازندران به نمایندگی آن مجلس برگزیده شدند.
آیت الله جوادی آملی، پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، سفرهای تبلیغی برون مرزی متعددی به کشورهای آمریکا، ایتالیا، فرانسه، انگلستان، آلمان، سوئیس، اتریش، اتحاد جماهیر شوروی سابق و سوریه و لبنان داشته که مهم‌ترین آنها سفر به مسکو در سال 1367 شمسی مطابق 1988 میلادی برای ارائه و تبیین پیام امام خمینی به میخائیل گورباچف، رهبر اتحاد شوروی سوسیالیستی سابق و همچنین سفر او به نیویورک در سال 1379 شمسی مطابق 2000 میلادی برای ارائه پیام رهبر جمهوری اسلامی ایران، آیت الله خامنه‌ای به نشست هزاره ادیان بود.
اکنون آیت الله جوادی آملی ضمن ادامه تدریس تفسیر قرآن کریم و خارج فقه به عنوان یک مرجع دینی و علمی در تولید اندیشه‌های متعالی در عرصه‌های مختلف علوم عقلی و نقلی نقش آفرینی کرده و ضمن پاسخگویی به مراجعات علمی و عملی جامعه اسلامی با رصد کردن حرکت‌های علمی و فرهنگی جهانی رسالت خود را در جامعه جهانی با رهنمودها، نظریات، اندیشه‌ها و هدایت‌های عالمانه و حکیمانه و تولید آثار علمی ایفا می‌نماید.
